Diş Eti Hastalıkları

Diş Eti Hastalıkları

Diş sağlığı denildiğinde pek çoğumuzun zihninde ilk canlanan görüntü bembeyaz dişler, çürükler veya dolgu tedavileridir. Oysa sağlıklı bir gülüşün temelinde yalnızca dişler değil, onları çevreleyen ve koruyan diş etleri de vardır. Diş etleri, dişleri bir arada tutan, çene kemiğini koruyan ve ağız sağlığının devamlılığını sağlayan en önemli yapıların başında gelir. Sağlam bir temel olmadan güçlü bir bina inşa edilemeyeceği gibi, sağlıklı diş etleri olmadan da sağlıklı dişlerden bahsetmek mümkün değildir.

Ne yazık ki diş eti hastalıkları çoğu zaman sinsi bir şekilde ilerler. Başlangıçta küçük bir kanama ya da hafif bir şişlik gibi önemsiz görünen belirtiler, zamanla ilerleyerek diş kayıplarına hatta genel sağlığı etkileyecek ciddi sorunlara yol açabilir. Araştırmalar, diş eti hastalıklarının sadece ağız içinde kalmadığını; kalp-damar hastalıklarından diyabete, hatta erken doğum riskine kadar birçok sağlık sorunuyla ilişkili olduğunu ortaya koyuyor.

Diş Eti Hastalıkları Nedir?

Diş eti hastalıkları, yalnızca ağız sağlığını değil, aynı zamanda genel sağlığı da doğrudan etkileyen önemli bir problemdir. En basit tanımıyla, dişleri çevreleyen yumuşak dokuların ve onları destekleyen kemik yapısının iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Yani dişlerimiz ne kadar sağlam olursa olsun, onları ayakta tutan temel olan diş etleri zarar gördüğünde tüm ağız sağlığı tehdit altına girer.

Toplumda oldukça yaygın görülmesine rağmen çoğu insan diş eti hastalıklarının ciddiyetinin farkında değildir. Oysa erken dönemde fark edilip tedavi edildiğinde tamamen iyileşme sağlanabilir; ancak ihmal edilirse diş kaybına kadar varan ciddi sonuçlar doğurabilir. Diş eti hastalıklarının en bilinen ve en sık karşılaşılan iki formu vardır: gingivitis ve periodontitis.

Gingivitis (Diş Eti İltihabı)

Gingivitis, diş eti hastalıklarının ilk ve en hafif evresidir. Genellikle diş fırçalarken fark edilen kanama, diş etlerinde kızarıklık ve şişlik ile kendini belli eder. Çoğu kişi bu belirtileri önemsemez ya da “fırçam sert geldi” diyerek geçiştirir. Oysa bu küçük işaretler, diş etlerinin yardım çağrısıdır.

Gingivitis döneminde henüz diş kaybı söz konusu değildir. Çünkü iltihap yalnızca diş etlerinde sınırlıdır, kemiğe ilerlememiştir. Bu da tedavi için büyük bir avantaj sağlar. Düzenli diş taşı temizliği, doğru fırçalama alışkanlıkları ve ağız hijyenine dikkat edilmesiyle gingivitis tamamen geri döndürülebilir. 

Periodontitis (İleri Diş Eti Hastalığı)

Eğer gingivitis tedavi edilmez ve ihmal edilirse, tablo çok daha ciddi bir hale dönüşür: periodontitis. Bu evrede iltihap artık sadece diş etlerinde sınırlı kalmaz, dişleri destekleyen kemiğe kadar ilerler. Diş eti ile diş arasındaki bağ zayıflar, “periodontal cep” adı verilen boşluklar oluşur. Bu ceplerin içinde bakteriler çoğalır, iltihap derinleşir ve zamanla kemik kaybına yol açar.

Periodontitisin en önemli belirtileri arasında diş eti çekilmeleri, kötü ağız kokusu, dişlerde sallanma ve yer değiştirme yer alır. Hastalık ilerledikçe dişlerin sabitliği bozulur, çiğneme zorlaşır ve sonunda diş kayıpları yaşanabilir. Üstelik bu kayıplar sadece estetik açıdan değil, sindirim sistemi ve genel sağlık açısından da olumsuz etkiler yaratır.

Diş Eti Hastalıklarının Nedenleri

Diş eti hastalıklarının ortaya çıkmasındaki en temel sebep, dişlerin üzerinde biriken bakteri plağıdır. Plak, gözle fark edilmese de diş yüzeyine yapışan ince, renksiz ve yapışkan bir tabakadır. Düzenli olarak fırçalanmayan ve diş ipiyle temizlenmeyen dişlerde bu tabaka zamanla sertleşir ve “diş taşı”na dönüşür. Diş taşı, yalnızca kötü bir görüntü oluşturmakla kalmaz; aynı zamanda diş etlerini tahriş ederek iltihap sürecini başlatır.

Ancak diş eti hastalıkları sadece yetersiz fırçalama alışkanlıklarından kaynaklanmaz. Birçok farklı faktör bu hastalıkların gelişimini hızlandırabilir:

• Yetersiz ağız bakımı: Günde en az iki kez yapılan düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımı, bakterilerin çoğalmasını engeller. Bu alışkanlıklar ihmal edildiğinde, plak hızla yayılır ve diş etleri üzerinde yıkıcı etkiler yaratır.

• Sigara kullanımı: Sigara içenlerde diş eti hastalıklarının görülme ihtimali çok daha yüksektir. Çünkü sigara, diş etlerinin kan dolaşımını bozar, iyileşme sürecini yavaşlatır ve bağışıklık sisteminin iltihapla savaşmasını zorlaştırır.

• Genetik yatkınlık: Bazı kişiler, genetik olarak diş eti hastalıklarına daha meyillidir. Ailesinde sık diş eti problemi yaşayan bireyler varsa, kişisel risk de artar.

• Hormonal değişiklikler: Hamilelik, ergenlik ve menopoz gibi dönemlerde vücuttaki hormonal dalgalanmalar diş etlerini daha hassas hale getirir. Bu dönemlerde diş etleri şişmeye, kızarmaya ve kanamaya daha yatkın olur.

• Şeker hastalığı (Diyabet): Diyabet, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı vücudu daha savunmasız bırakır. Bu da diş eti hastalıklarının daha hızlı ilerlemesine zemin hazırlar.

• Yanlış beslenme: Özellikle C vitamini başta olmak üzere vitamin ve mineral eksiklikleri, diş etlerinin zayıflamasına neden olur. Yeterince sağlıklı beslenmeyen kişilerde diş eti hastalıkları daha sık görülür.

• Stres: Günlük yaşamın yoğun stresi sadece ruh sağlığını değil, ağız sağlığını da olumsuz etkiler. Stres, bağışıklık sistemini baskılayarak diş eti iltihaplarının daha kolay ilerlemesine yol açar.

Diş Eti Hastalıklarının Belirtileri

Çoğu insan diş eti hastalıklarını “fırçalarken kanama” ile fark eder. Ancak belirtiler yalnızca bununla sınırlı değildir. Şu işaretlerden biri bile varsa bir diş hekimine başvurmak gerekir:

• Diş fırçalarken ya da sert yiyecekler yerken kanama

• Diş etlerinde kızarıklık ve şişlik

• Sürekli ağız kokusu veya kötü tat

• Diş etlerinin çekilmesi, diş köklerinin görünmesi

• Dişlerde sallanma veya aralarının açılması

• Çiğneme sırasında ağrı

Erken evrede bu belirtiler hafif olabilir. Ancak zamanla şiddetlenir ve tedavi edilmezse diş kayıplarına kadar ilerleyebilir. Bu belirtilere sahipseniz daha fazla beklemeden hemen diş hekiminize gitmelisiniz.

Diş Eti Hastalıkları Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Diş eti hastalıkları yalnızca diş kayıplarına yol açmakla kalmaz, aynı zamanda genel sağlığı da derinden etkiler. İhmal edilen periodontitisin kalp-damar hastalıkları, diyabetin kontrol altına alınamaması, solunum yolu enfeksiyonları ve hatta erken doğum ya da düşük doğum ağırlığı gibi ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı olduğu yapılan araştırmalarla ortaya konmuştur. Bu nedenle diş etlerine gereken özeni göstermek, sadece sağlıklı bir gülüş için değil, tüm vücudun sağlığını korumak açısından hayati önem taşır.

Diş Eti Hastalıklarının Tedavisi

Diş eti hastalıklarının tedavi süreci, hastalığın evresine göre değişir:

• Diş Taşı Temizliği (Detartraj):
  Gingivitis aşamasında yapılan en etkili tedavi yöntemidir. Diş hekimi, dişlerin üzerindeki plak ve diş taşlarını özel cihazlarla temizler. Ardından diş yüzeyleri parlatılır.

• Küretaj (Derin Temizlik):
  Periodontitis başlangıcında uygulanır. Diş eti ceplerinin içine kadar inen plak ve taşlar temizlenir. Böylece iltihaplı dokular uzaklaştırılır.

• Cerrahi Müdahaleler:
  İleri dönem periodontitis vakalarında cerrahi operasyon gerekebilir. Cep küçültme ameliyatları veya diş eti grefti gibi işlemler uygulanır.

• Destekleyici Tedaviler:
  Antibiyotikler, ağız gargaraları veya lazer tedavisi gibi ek yöntemlerle iyileşme süreci hızlandırılabilir.

Özel Ürgen Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği